در یکی دو سال اخیر شاهد یک سری رویدادهای خارق العاده بوده ایم که مهم ترین آنها حمله روسیه به اوکراین در 24 فوریه 2022 و حملات حماس به اسرائیل در 7 اکتبر 2023 بوده است.

امسال ممکن است با گسترش دامنه درگیری ها شاهد اتفاقات غیرعادی تری باشیم، جنگ اسرائیل و حماس مانند افزایش تنش بین چین و تایوان و جنگ بین کره شمالی و کره جنوبی نیز یک احتمال متمایز است.

هر سه به یک شکل شامل ایالات متحده، چین و روسیه می‌شوند و هر سه سناریو خطر افزایش ناگهانی قیمت‌ها را به همراه دارند.

رویدادهای دیگری که کمتر قابل پیش بینی هستند نیز ممکن است ظاهر شوند که همین کار را انجام دهند.

با این اوصاف، هر چقدر هم که این رویدادها فوق‌العاده بوده‌اند، قیمت پایه نفت برنت در سال 2023 با بالاترین رقم حدود 85.88 دلار آمریکا در هر بشکه (Pb) معامله شد و در سال جاری با کاهش - در بالاترین حد حدود 77.96 دلار آمریکا - بسته شد.

این اعداد برای کشورهایی که بزرگترین مصرف کنندگان خالص نفت هستند به قیمت کشورهایی که بزرگترین تولیدکنندگان خالص نفت هستند، یک دستاورد فوق العاده است و این دقیقاً برعکس آن چیزی است که بیش از 50 سال پیش پس از حمله ائتلاف عربی به اسرائیل در 6 اکتبر 1973 رخ داد و آغاز جنگ یوم کیپور بود.

آن جنگ مستقیماً به بحران نفتی 1973/74 منجر شد، همانطور که در کتاب جدید من در مورد نظم جدید بازار جهانی نفت به طور کامل تحلیل شده است.

این بحران زمانی رخ داد که اعضای اوپک - به اضافه مصر، سوریه و تونس - صادرات نفت به ایالات متحده، بریتانیا، ژاپن، کانادا و هلند را در پاسخ به تامین تسلیحات، منابع اطلاعاتی و پشتیبانی لجستیکی خود تحریم کردند.

در طول جنگ اسرائیل تا پایان تحریم در مارس 1974، قیمت نفت حدود 267 درصد افزایش یافت، از حدود 3 دلار در هر بشکه (Pb) به بیش از 11 دلار آمریکا، این به نوبه خود آتش رکود اقتصادی جهانی را دامن زد، به ویژه در کشورهای واردکننده خالص نفت غرب احساس شد.

همانطور که شیخ احمد زکی یمانی، وزیر نفت و ذخایر معدنی وقت عربستان تاکید کرد - که به طور گسترده ای با تدوین استراتژی عربستان و اوپک شناخته می شود - تحریم به طور قطع نشان دهنده یک تغییر چشمگیر در توازن قدرت در بازار جهانی نفت از بازارهای بزرگ بود. (مصرف کنندگان نفت - عمدتاً در غرب در آن زمان - به تولیدکنندگان بزرگ نفت - عمدتاً در خاورمیانه در آن نقطه)

یمانی تنها کسی نبود که به این فکر می کرد - هنری کیسینجر، استراتژیست ژئوپلیتیک فقید ایالات متحده نیز چنین فکر می کرد، و این درک اساس تمام سیاست خارجی ایالات متحده در رابطه با انرژی از آن نقطه تا کنون را تشکیل داد.

پس از پایان بحران نفتی 1974/74، کیسینجر - که از ژانویه 1969 تا نوامبر 1975 به عنوان مشاور امنیت ملی ایالات متحده و از سپتامبر 1973 تا ژانویه 1977 وزیر امور خارجه بود - به هر رئیس‌جمهوری که توصیه می‌کرد گفت (تقریباً همه آنها به یک روش یا دیگری) از سه نتیجه‌ای که او در نتیجه بحران به آن رسیده بود.

اولین مورد این بود که عربستان سعودی و دیگر اعضای اوپک دیگر هرگز نمی‌توانستند مورد اعتماد ایالات متحده قرار گیرند، زیرا در این بحران، پادشاهی سنگ بنای توافقنامه بین دو کشور را که در 14 فوریه 1945 بین رئیس جمهور وقت ایالات متحده، فرانکلین دی، روزولت و پادشاه وقت عربستان سعودی، عبدالعزیز بن عبدالرحمن آل سعود.

• این قرارداد صرفاً این بود که ایالات متحده تمام نفت مورد نیاز خود را تا زمانی که عربستان نفت در اختیار داشت دریافت می کرد و در ازای آن، ایالات متحده امنیت عربستان سعودی و آل سعود حاکم بر آن را تضمین می کرد.

• کیسینجر این بود که ایالات متحده باید تلاش های خود را برای خودکفایی در منابع انرژی در اسرع وقت تسریع کند.

• کیسینجر به این نتیجه رسید که بهترین اقدام برای ایالات متحده برای ادامه به دست آوردن تمام نفت و گاز مورد نیاز برای حفظ موقعیت بالای اقتصادی و سیاسی جهانی خود این است که اطمینان حاصل شود که کشورهای خاورمیانه دوباره در آینده علیه همدیگر متحد نشوند.

او با موفقیت استدلال کرد که راه بهینه برای ایالات متحده برای اطمینان از این امر، استفاده از اصل تفرقه بینداز و حکومت کن بین تولیدکنندگان عمده نفت و گاز منطقه است، که به نوبه خود نوعی از دیپلماسی مثلثی بود که او از آن حمایت می‌کرد.

در آن زمان در معاملات ایالات متحده با روسیه و چین تأثیر زیادی داشت به طور خلاصه، این امر مستلزم بازی یک طرف مقابل طرف دیگر با استفاده از هر گونه گسلی که در هر زمان معین از کشورهای هدف عبور کرده است، اعم از اقتصادی، سیاسی، مذهبی، یا هر ترکیبی از آنهاست.

کیسینجر زندگی کرد تا شاهد تغییر توازن قدرت در بازارهای جهانی نفت از تولیدکنندگان نفت خاورمیانه و به سمت مصرف کنندگان خالص ایالات متحده و متحدانش، با افزایش غیرقابل اجتناب بخش نفت شیل ایالات متحده باشد.

این به طور جدی در سال 2010 آغاز شد (گاز شیل از سال 2006) و تا سال 2013 افزایش تولید تقریباً یک خط عمودی مستقیم بود.

تا سال 2014، عربستان سعودی معتقد بود که نفت و گاز شیل ایالات متحده یک تهدید وجودی برای جایگاه این کشور در جهان و تداوم حکومت خاندان سلطنتی آل سعود است.

عربستان سعودی در تلاش برای از بین بردن - یا حداقل از کار انداختن قابل توجه - بخش نوپای شیل ایالات متحده در آن زمان، برادران اوپک را وارد جنگ قیمت نفت 2014-2016 کرد، همانطور که در کتاب جدید من در مورد نظم جدید بازار جهانی نفت به طور کامل توضیح داده شده است.

تاکتیک اوپک این بود که مازاد عرضه به بازار را افزایش دهد و قیمت نفت را به سطوحی کاهش دهد که تولیدکنندگان نفت شیل آمریکا را ورشکست کند. با این حال، سعودی‌ها و اوپک توانایی بخش شیل آمریکا برای انطباق و سپس رشد قیمت‌های نفت بسیار پایین‌تر از آنچه که حتی سعودی‌ها یا برادران اوپک می‌توانند تحمل کنند، به‌طور جدی دست کم گرفته بودند.

از آن نقطه، ایالات متحده شروع به ایجاد محدوده غیررسمی از جایی که قیمت نفت را می‌خواهد، کرد و همانطور که در کتاب جدیدم به طور کامل تجزیه و تحلیل شد، کف محدوده ۴۰ تا ۴۵ دلار برنت برنت است، زیرا قیمتی است که تولیدکنندگان نفت شیل ایالات متحده می‌توانند با آن زنده بمانند و سود مناسبی کسب کنند.

سقف این محدوده به دو دلیل - یکی سیاسی و دیگری اقتصادی - 75 تا 80 دلار در هر بشکه برنت در نظر گرفته شده است، اگرچه آنها به هم مرتبط هستند.

دلیل سیاسی این است که از پایان جنگ جهانی اول در سال 2018، رئیس‌جمهور مستقر ایالات متحده 11 بار از 11 بار در انتخابات مجدد پیروز شده است، اگر اقتصاد طی دو سال پس از انتخابات آتی در رکود قرار نگیرد.

با این حال اگر در این بازه زمانی در رکود بود، از 7 بار تنها 1 رئیس جمهور برنده شده است.

دلیل اقتصادی بر اساس برآوردهای طولانی مدت این است که هر 10 دلار آمریکا تغییر در قیمت نفت خام منجر به تغییر 25 تا 30 سنت در قیمت هر گالن بنزین و به ازای هر 1 سنت آن میانگین قیمت هر گالن بنزین می شود. افزایش می یابد، بیش از 1 میلیارد دلار در سال از هزینه های مصرف کننده از دست می رود.

از نظر تاریخی، حدود 70 درصد قیمت بنزین از قیمت جهانی نفت ناشی می شود.

نکته مهم برای قیمت نفت در سال 2024 نیز این است که این محدوده قیمت نفت ایالات متحده، بسیار نزدیک به چیزی است که دیگر قدرت بزرگ جهانی چین می‌خواهد و برخلاف بحران نفتی 1973/74، چین در حال حاضر مصرف‌کننده بزرگ نفت در جهان است و کشورهایی که بیشتر تجارت خود را با آن‌ها انجام می‌دهند نیز همینطور هستند.

بی میلی قابل توجه پکن برای شعله ور کردن آتش درگیری در اسرائیل، یا در کل خاورمیانه، از این عوامل ناشی می شود، زیرا با موقعیت اقتصادی کنونی آن مرتبط است، که اگر قیمت نفت ناگهان به شدت افزایش یابد و/یا حتی بدتر شود.

ایالات متحده با آن به حالت جنگ تجاری تمام عیار بازگشت و اقتصادهای غرب همچنان بلوک اصلی صادراتی آن هستند و ایالات متحده همچنان بیش از 16 درصد از درآمد صادراتی چین را به خود اختصاص می دهد.

به گفته یک منبع ارشد در مجتمع امنیت انرژی اتحادیه اروپا (EU) گفته است، آسیب اقتصادی به چین - مستقیماً از طریق واردات انرژی و به طور غیرمستقیم از طریق آسیب به اقتصادهای بازارهای صادراتی کلیدی آن در غرب - اگر قیمت نفت برنت برای بیش از یک چهارم سال بیش از 90 تا 95 دلار آمریکا باقی بماند، به طرز خطرناکی افزایش می یابد.

مالکیت معنوی مجله انرژی (energymag.ir) علامت تجاری ناشر است. سایر علائم تجاری مورد استفاده در این مقاله متعلق به دارندگان علامت تجاری مربوطه می باشد. ناشر وابسته یا مرتبط با دارندگان علامت تجاری نیست، و توسط دارندگان علامت تجاری حمایت، تایید یا ایجاد نشده است، مگر اینکه خلاف آن ذکر شده باشد و هیچ ادعایی از سوی ناشر نسبت به حقوق مربوط به علائم تجاری شخص ثالث وجود ندارد.