ذخیره‌سازی انرژی در مقیاس شبکه - به‌ویژه باتری های غول پیکر - نقشی حیاتی در گذار جهانی به انرژی پاک دارد، این سیستم ها کمک می‌کنند تا نوسان طبیعی منابع تجدیدپذیر مثل باد و خورشید متعادل شود و شبکه برق پایداری بیشتری پیدا کند.
به‌دلیل کاهش چشمگیر هزینه فناوری، افزایش فوریت‌های سیاست‌گذاری و نوسان قیمت انرژی، ابعاد این پروژه‌ها در سراسر جهان به‌سرعت در حال رشد است... پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که اروپا تا سال ۲۰۳۰ شاهد جهش قابل توجهی در ظرفیت ذخیره‌سازی برق در مقیاس نیروگاهی خواهد بود.
این فناوری‌های پیشرفته علاوه بر تثبیت قیمت و امنیت انرژی، فرصت‌های جدید و سودآوری برای فعالان بازار انرژی ایجاد کرده‌اند تا از نوسانات قیمت بهره ببرند.
ستون پنهان انقلاب انرژی
ذخیره‌سازی انرژی در مقیاس شبکه شاید در ظاهر چندان جذاب به نظر نرسد، اما در واقع ستون فقرات انقلاب انرژی پاک به حساب می‌آید و هرچه سهم انرژی خورشیدی و بادی در شبکه‌های برق جهان بیشتر می‌شود، نیاز به فناوری‌های ذخیره‌سازی انرژی هم حیاتی‌تر می‌شود، به همین دلیل، این پروژه‌ها روزبه‌روز بزرگ‌تر می‌شوند و باتری‌های عظیم‌الجثه به بخش جدانشدنی زیرساخت‌های انرژی در نقاط مختلف دنیا تبدیل شده‌اند.
تولید انرژی تجدیدپذیر بسته به وضعیت آب‌وهوا، ساعت روز و فصل متغیر است؛ همین موضوع باعث می‌شود بین عرضه و تقاضای برق ناهماهنگی ایجاد شود، برای مثال زمانی که آفتاب در وسط آسمان می درخشد و پنل‌های خورشیدی بیشترین انرژی را تولید می‌کنند، معمولاً مردم در خانه نیستند و مصرف برق پایین است، اما درست زمانی که شب فرا می‌رسد و همه به خانه برمی‌گردند تا چراغ‌ها، فر و وسایل گرمایشی را روشن کنند، تولید برق خورشیدی کاهش می‌یابد.
در ساعات اوج تولید، حتی ممکن است قیمت برق تجدیدپذیر منفی شود - یعنی تولیدکنندگان عملاً به خریداران پول بدهند تا برق مازاد را از شبکه خارج کنند - این اتفاق می‌تواند بازار را به هم بریزد و در درازمدت سرمایه‌گذاری در انرژی پاک را بی ارزش و بدون سودآوری کند.
در چنین شرایطی، سیستم‌های ذخیره‌سازی انرژی نقشی حیاتی ایفا می‌کنند، این فناوری‌ها انرژی مازاد را در زمان تولید بالا ذخیره کرده و در زمان نیاز دوباره به شبکه تزریق می‌کنند و بدون چنین راهکارهایی، قطعی‌های گسترده برق به پدیده‌ای روزمره تبدیل می‌شود.
جهش در مقیاس و فناوری
با گسترش نیروگاه‌های خورشیدی و بادی در مقیاس بزرگ، اندازه و ظرفیت پروژه‌های ذخیره‌سازی نیز با سرعتی چشمگیر در حال افزایش است، مجله European Business در گزارشی می‌نویسد: باتری‌های مقیاس شبکه که زمانی فناوری‌ای حاشیه‌ای محسوب می‌شدند، حالا به محرک پنهان گذار انرژی تبدیل شده‌اند، تا چند سال پیش، اقتصاد این پروژه‌ها غیرممکن به نظر می‌رسید، اما ترکیب کاهش سریع هزینه فناوری، فشار سیاست‌گذاری‌ها و نوسانات بازار انرژی ورق را برگردانده است.
در اروپا، باتری‌های غول‌پیکر جایگاه ویژه‌ای پیدا کرده‌اند، چرا که شبکه‌های برق قاره سبز به‌تدریج به سمت سهم عمده‌ای از انرژی‌های تجدیدپذیر پیش می‌روند و طبق تحلیل Bloomberg NEF، ظرفیت ذخیره‌سازی باتری‌های نیروگاهی در اروپا تا سال ۲۰۳۰ به حدود ۱۳۰ گیگاوات‌ساعت خواهد رسید - در حالی که این رقم امروز تنها حدود ۱۷ گیگاوات‌ساعت است.
تسلا و رقابت برای آینده
شرکت تسلا تلاش می‌کند جایگاه خود را در خط مقدم این تحول حفظ کند، این شرکت به‌تازگی از محصول جدیدی به نام Megablock رونمایی کرده که شامل چهار باتری Megapack و یک ترانسفورماتور در یک پکیج واحد است، این طراحی جدید باعث می‌شود نصب و افزایش ظرفیت پروژه‌ها بسیار سریع‌تر و ساده‌تر انجام شود.
هر Megablock می‌تواند تا ۲۰ مگاوات‌ساعت انرژی را به‌مدت چهار ساعت ذخیره کند، به گزارش Canary Media، در یک پروژه بزرگ، می‌توان ۲۴۸ مگاوات‌ساعت ظرفیت را تنها در یک جریب زمین جای داد، تسلا می‌گوید با این فناوری می‌توان ظرف تنها ۲۰ روز کاری، یک پروژه ذخیره‌سازی در مقیاس ۱ گیگاوات‌ساعت را ساخت - که رکوردی چشمگیر به حساب می‌آید.
سودآوری در دل گذار انرژی
به نوشته Bloomberg: این فناوری‌ها فقط به پایداری شبکه و کاهش نوسانات قیمت کمک نمی‌کنند، بلکه فرصت‌های مالی جدیدی هم برای معامله‌گران بازار انرژی فراهم کرده‌اند.
معامله‌گران می‌توانند با خرید انرژی در زمان قیمت پایین و فروش آن در زمان اوج قیمت، سود قابل توجهی کسب کنند... علاوه بر این، بازار خدمات جانبی شبکه نیز فرصت دیگری برای درآمدزایی است؛ جایی که از این سیستم‌ها برای حفظ پایداری شبکه استفاده می‌شود.
به همین دلیل، اپراتورهای باتری اکنون بخش فزاینده‌ای از درآمد خود را از طریق معاملات انرژی به‌دست می‌آورند، این موضوع به‌طور کلی مدل اقتصادی بازار ذخیره‌سازی انرژی را دگرگون کرده و به یکی از بخش‌های سودآور دنیای انرژی پاک تبدیل شده است.
باتری‌های غول‌پیکر به سرعت در حال تبدیل شدن به یکی از پایه‌های اصلی انقلاب انرژی پاک هستند، این فناوری نه‌تنها به پایداری شبکه‌های برق و امنیت انرژی کمک می‌کند، بلکه مسیرهای تازه‌ای برای سرمایه‌گذاری و سودآوری در بازار انرژی می‌گشاید.
البته باید در نظر داشت که با وجود تمام تلاش ها برای توسعه انرژی های تجدیدپذیر، در حال حاضر کشورهای توسعه یافته هنوز هم انرژی هسته ای را بهترین گزینه برای تامین انرژی می داننند.
لینک سایت مرجع
مالکیت معنوی مجله انرژی (energymag.ir) علامت تجاری ناشر است... سایر علائم تجاری مورد استفاده در این مقاله متعلق به دارندگان علامت تجاری مربوطه می باشد، ناشر وابسته یا مرتبط با دارندگان علامت تجاری نیست و توسط دارندگان علامت تجاری حمایت، تایید یا ایجاد نشده است، مگر اینکه خلاف آن ذکر شده باشد و هیچ ادعایی از سوی ناشر نسبت به حقوق مربوط به علائم تجاری شخص ثالث وجود ندارد.
