برق رسانی به آفریقا یکی از بزرگترین چالش ها (و فرصت ها) عصر انرژی پاک خواهد بود، برای ساختن یک اقتصاد بدون کربن، آفریقا باید از مرحله بعدی توسعه در سفر اقتصادی یک کشور جهش کند.
در حال حاضر، 600 میلیون نفر در سراسر قاره آفریقا هنوز به انرژی دسترسی ندارند.
اما رهبران آفریقا به جای اینکه به دنبال منابع ارزان و فراوان سوخت فسیلی برای شروع توسعه اقتصادی باشند، همانطور که سایر کشورها در طول تاریخ انجام دادهاند، با گامی ضروری و عملاً بیسابقهای مواجه هستند که مستقیماً به سمت فناوریهای سبز پیشرفته پرش میکنند.
قرار نیست آسان باشد، آفریقا با یک سه راه چالش برانگیز انرژی روبرو است: با افزایش تقاضا برای انرژی، آنها باید اطمینان حاصل کنند که منابع انرژی دارای شرایط ذیل باشد:
کافی
مقرون به صرفه
پایدار
این امر دشوار خواهد بود زیرا جمعیت این قاره همچنان در حال رشد است و تامین تقاضا از طریق هر نوع تولید انرژی - پاک یا غیر آن - یک چالش خواهد بود.
پیش بینی ها نشان می دهد که تا سال 2050، از هر چهار انسان در سراسر جهان، یک نفر در جنوب صحرای آفریقا زندگی می کند.
این رشد جمعیت همراه با صنعتی شدن مداوم به این معنی است که انتظار می رود تقاضای انرژی آفریقا در ده سال آینده یک سوم افزایش یابد. این امر مستلزم افزایش ده برابری ظرفیت تولید برق تا سال 2065 است.
خبر خوب این است که قاره آفریقا دارای پتانسیل عظیم انرژی تجدیدپذیر است.
غنی بودن منابع این قاره برای انرژی خورشیدی، بادی، انرژی آبی و زمین گرمایی، و همچنین تقاضای عظیم و رو به رشد آن، این قاره را به عنوان املاک و مستغلات اصلی برای سرمایه گذارانی تبدیل می کند که به دنبال ورود به طبقه همکف چیزی هستند که مطمئناً به رشد سریع و بزرگی تبدیل می شود.
بازار در حال ظهور در حال حاضر، سرمایهگذاران خارجی به بخشهای انرژی آفریقا هجوم میآورند و تلاش میکنند تا در روزهای ابتدایی صنعت بسیار سودآوری نفوذ کنند.
چین و روسیه سالهاست که با تسلط بر صنعت انرژی هستهای آفریقا روبرو بودهاند، و اتحادیه اروپا اخیراً شروع به فشار به بازارهای شمال آفریقا در جستجوی فضای کافی و خورشید برای تامین نیازهای انرژی خورشیدی خود کرده است.
اکنون ایالات متحده در تلاش است تا در انرژی آفریقا نیز جای پایی به دست آورد، اما ممکن است دیگر خیلی دیر باشد.
بر اساس گزارش اخیر نیکی آسیا، چین در حال حاضر دست بالا را در نبردی با ایالات متحده برای انرژی آفریقا در دست دارد، شرکتهای چینی در حال حاضر به شدت در تامین مالی و ساخت پروژههای برق بزرگ در سراسر آفریقا از جمله پروژه برق آبی مامبیلا در نیجریه و سد بزرگ رنسانس اتیوپی در اتیوپی مشارکت دارند.
Nikkei Asia در ادامه گزارش میدهد: شرکتهای چینی قبلاً قراردادهایی را برای تامین انرژی به بیش از 15 کشور آفریقایی با ظرفیت کل بیش از 10000 مگاوات تضمین کردهاند، در مقابل، ایالات متحده تنها قراردادهایی را برای تامین انرژی به سه کشور آفریقایی با ظرفیت کل کمی بیش از 1000 مگاوات تضمین کرده است.
بر اساس ارقام شورای آتلانتیک، یک اندیشکده مستقر در ایالات متحده، سرمایهگذاری چین در زیرساختهای انرژی جنوب صحرای آفریقا در دهه گذشته ده برابر شده و به 14.5 میلیارد دلار رسیده است.
پکن در کنار حضور پررنگ خود در صنعت انرژی، به دنبال گسترش حضور نظامی خود در قاره آفریقا نیز است، شورای آتلانتیک گزارش می دهد که نفوذ فزاینده چین در این حوزه می تواند تهدید قابل توجهی برای منافع ایالات متحده باشد.
نفوذ فزاینده انرژی چین در صحنه جهانی نباید تعجب آور باشد و ابتکار قاطعانه کمربند و جاده پکن، که شامل سرمایه گذاری چینی در حدود 70 کشور و سازمان بین المللی است، از زمان شروع آن در سال 2013 مورد توجه عموم قرار گرفته است.
از آن زمان، چین هجوم های بزرگ و کاملاً قابل پیش بینی به بازارهای جهانی برق داشته است، هر گونه تهدیدی برای دستور کار ایالات متحده به راحتی قابل پیش بینی و جلوگیری بود.
حضور رو به رشد چین ممکن است برای آفریقایی ها نیز مشکل ساز باشد. نیکی گزارش می دهد: اینها شامل نگرانی در مورد پایداری بدهی، تأثیرات زیست محیطی، و پتانسیل پکن برای استفاده از سرمایه گذاری های انرژی خود به عنوان اهرمی برای منافع سیاسی است.
البته برخی از این نگرانیها در صورتی که ایالات متحده به جای چین در راس آن قرار گیرد، یکسان خواهد بود و توسعه دهندگان بین المللی تاکید می کنند که کشورهای آفریقایی باید توسعه خود را کنترل کنند تا مبادا برای منابع انرژی فراوان خود مورد بهره برداری قرار گیرند.
در واقع، نگرانی موجهی وجود دارد که پروژههای انرژی توسعهیافته بین المللی، آن انرژی را به سمت بازارهای خود هدایت کنند تا به شبکههای آفریقایی که به شدت به آن نیاز دارند.
مشکل این است که یافتن بودجه بدون هیچ رشته ای دشوار است و حتی سازمان هایی که به دنبال ترویج توسعه پایدار آفریقا به خاطر آفریقا هستند - همانطور که بانک جهانی ادعا می کند - توسط پکن بیش از حد خرج می شود و مانور می دهد.