تاجیکستان قصد دارد در 5 سال آینده ظرفیت تولیدی سیستم انرژی این کشور را از طریق استفاده از منابع انرژی تجدیدپذیر (آب، خورشید و باد) به میزان قابل توجهی افزایش دهد.
طبق فرمان دولت تاجیکستان در اول مارس سال جاری، این موضوع در برنامه منابع انرژی تجدیدپذیر برای سالهای 2023-2027 آمده است، در این برنامه خاطرنشان شد که متخصصان در حال حاضر در حال ارزیابی منابع و پتانسیل منابع انرژی تجدیدپذیر برای انرژی آبی، خورشیدی، بادی و زمینگرمایی هستند.
بر اساس برآوردهای اولیه، منابع انرژی این منابع (بدون احتساب نیروگاههای برق آبی بزرگ) بیش از 35 هزار و 754 مگاوات خواهد بود.
به طور خاص، پتانسیل رودخانههای کوچک برای ساخت نیروگاههای آبی کوچک 32.5 هزار مگاوات با امکان تولید برق بیش از 100 میلیارد کیلووات ساعت در سال برآورده شده است، طراحان این برنامه، استفاده موثر از انرژی خورشیدی را مهم میدانند و خاطرنشان میکنند که مدت تابش آفتاب سالانه در کشور از 250 تا 330 روز است.
پتانسیل انرژی بادی برای ساخت نیروگاهها 1.9 هزار مگاوات و پتانسیل انرژی زیست توده 807 مگاوات برآورد شده است.
مبلغ مورد نیاز برای اجرای این برنامه حدود 1.6 میلیارد سامانی (حدود 150 میلیون دلار) تعیین شده که قرار است 3.6 میلیون دلار از این مبلغ از بودجه این کشور و مابقی از شرکا دریافت شود.
نویسندگان این برنامه خاطرنشان میکنند که به منظور حل مشکلات بخش انرژی و بهبود وضعیت تامین برق مصرفکنندگان در داخل کشور و منطقه، 34 پروژه سرمایهگذاری دولتی به ارزش 57.2 میلیارد سامانی اجرای شده و 17 پروژه دیگر به ارزش 16.4 میلیارد سامانی در دست اجرا قرار دارند.
همچنین تاکید شده که بعد از به دست آوردن استقلال در قلمرو تاجیکستان بیش از 2 هزار مگاوات ظرفیت جدید تولیدی به بهره برداری رسیده است.
پتانسیل برق آبی تاجیکستان، به گفته وزارت انرژی این کشور، 527 میلیارد کیلووات ساعت برق در سال است که در حال حاضر تنها حدود 4 درصد از آن استفاده میشود و بر اساس این شاخص، تاجیکستان پس از چین، روسیه، آمریکا، برزیل، زئیر، هند و کانادا در موقعیت هشتم و در بین کشورهای آسیای مرکزی جایگاه اول را به خود اختصاص داده است.
تاجیکستان در میان کشورهای آسیای مرکزی کمترین سهم برق تولید شده توسط نیروگاههای حراراتی، یعنی 6.9 درصد از کل تولید برق (21.4 میلیارد کیلووات ساعت) را دارد، به طور خاص، 93.1 درصد از برق در تاجیکستان توسط نیروگاههای برق آبی، حدود 6.9 درصد توسط نیروگاههای حرارتی تولید و 0.001 درصد دیگر با انرژی خورشیدی مرتبط است.
برای مقایسه در قزاقستان 112.8 میلیارد کیلووات ساعت برق تولید میشود که 94.5 درصد از آن مربوط به نیروگاههای حرارتی است.
در ازبکستان 73.4 میلیارد کیلووات ساعت (80 درصد)، ترکمنستان 24.7 میلیارد کیلووات ساعت (تقریبا 100 درصد) و قرقیزستان 12.8 میلیارد کیلووات ساعت است که حدود 15 درصد از آن توسط نیروگاه حرارتی تولید میشود.